Flentrop Orgelbouw Zaandam: orgelnieuwbouw, orgelrestauratie, orgelreconstructie

FLENTROP ORGELBOUW home | contact | FAQ
  • Over Flentrop
    • Bedrijfsorganisatie
    • De mensen van Flentrop
    • Geschiedenis vanaf 1903
  • Visie op orgels
    • Visie op restaureren
    • Visie op orgelbouw
    • Onderhoud & optimalisatie
    • Materiaal & klank
  • Nieuws
  • Orgels van Flentrop
    • Overzicht orgelnieuwbouw
    • Overzicht orgelrestauratie
    • Orgels te koop

  • Cd's en boeken
    • Cd's
    • Boeken
  • Downloads
    • Audio-downloads
    • Video-downloads
    • Tekst-downloads
  • Links
Deutsche Flagge English flagJapanese flagJapanese flag
home > over flentrop > geschiedenis vanaf 1903

flentrop - geschiedenis vanaf 1903

Het herontdekken, herwaarderen en actief toepassen van de voorwaarden die het pijporgel maken tot een ongeëvenaard muziekinstrument: dat is de missie die is terug te vinden in alle activiteiten van ons bedrijf.

Den Haag, Liduinakerk 2000 Na de oprichting van de orgelmakerij in 1903 door Hendrik Wicher Flentrop was die herwaardering vooral gericht op dispositie en intonatie.

Vanaf de jaren '30 richtten de herontdekkingen van Dirk Andries Flentrop zich meer en meer op mechanische tractuur en windladen en de heel nieuwe kijk op klank die daarmee verbonden bleek.

Onder leiding van Johannes Anthonie Steketee werd in de jaren '70 het accent verlegd naar het toepassen van historische constructies, maatvoeringen en materiaalgebruik.

Cees van Oostenbrugge was in die periode vooral op technisch vlak een drijvende kracht bij deze zoektocht. Onder zijn directie werd besloten op zand te gaan gieten.

Tot op de dag van vandaag blijven we leren van het vele restauratiewerk. Het toepassen van onze ervaring en kennis in nieuw gebouwde orgels geeft een extra verdieping aan die kennis.

H.W. Flentrop (1866-1950)

Het pand van Flentrop

Hendrik Wicher Flentrop richtte in 1903 een piano- en orgelhandel op in Zaandam.

Mede aanleiding hiertoe was zijn onvrede met het klankresultaat van een ingrijpende verbouwing in 1900 van het orgel in de Westzijderkerk te Zaandam, waar hij sinds 1893 organist was. Dit instrument was oorspronkelijk gebouwd door Johannes Duyschot en voltooid in 1712.

Bij de ombouw in 1900 kreeg dit orgel een aan de smaak van de tijd aangepaste dispositie en een pneumatische tractuur.

Albert Schweitzer bespeelt Flentrop In de eerste decennia werden naast onderhoudswerk vele restauraties, overplaatsingen en uitbreidingen van orgels uitgevoerd. In 1915 komt het eerste nieuw gebouwde orgel tot stand.

In 1922 worden de eerste contacten gelegd met Albert Schweitzer en doet het gedachtengoed van de Orgelbewegung zijn intrede in het denken over orgels bij vader (H.W.) en zoon (D.A.) Flentrop.

Was aanvankelijk de aandacht vooral gericht op dispositie en intonatie om het klankideaal te bereiken, later drong ook het besef door dat de mechanische tractuur en (sleep-)lade essentieel zijn.

D.A. Flentrop (1910-2003)

D.A. Flentrop

Zoon Dirk Andries deed vanaf 1927 ervaring op in de orgelbouw bij verschillende buitenlandse bedrijven, voordat hij bij zijn vader in dienst trad.

Voor zijn latere werk is vooral zijn stage bij Frobenius in Denemarken van belang geweest. In 1940 nam D.A. Flentrop het bedrijf van zijn vader over.

In de jaren hiervoor was reeds een aantal restauraties uitgevoerd, met als uitgangspunt dat het oorspronkelijke instrument niet aan de muzikale smaak van het moment mocht worden aangepast.
Dat leidde tot opzienbarende resultaten.

Osnabrück, St Marienkirche 1967 Een voorbeeld is de restauratie in 1939 van het koororgel in de Grote- of St. Laurenskerk te Alkmaar, een instrument gebouwd door Johan van Covelens in 1511.

Vanaf 1943 werd gekozen voor het klassieke, mechanische orgel als uitgangspunt bij nieuwe instrumenten. Omdat men de opnieuw uitgevonden constructie nog te risicovol achtte in een tropisch klimaat, werd in 1948 - bij uitzondering - nog één niet-mechanisch orgel gemaakt. Daarna werden uitsluitend mechanische orgels gebouwd.

Als directe consequentie van deze keuze werd tevens een eigen pijpenmakerij opgestart.

Met de keuze voor het klassieke orgel vervulde Flentrop in Nederland een voortrekkersrol, die ook leidde tot erkenning in het buitenland.

De kennis die met de restauratie van het grote Schnitger-orgel in de Laurenskerk in Alkmaar (1949) en de reconstructie van het orgel van Schnitger in de Grote kerk in Zwolle (1953) werd vergaard, was richtingbepalend voor de nieuw gebouwde orgels in de jaren '50.

Zwolle Schnittger-orgel De ervaring in het toepassen van deze kennis leidde tot een verdere verdieping daarvan en een meer eigentijdse stijl in de jaren '60.

In deze periode ontstond de gelegenheid om veel instrumenten in het buitenland te bouwen, waarbij de nadruk lag op de Verenigde Staten.

De waardering voor de invloed die D.A. Flentrop op de ontwikkeling van de orgelbouw in Amerika heeft gehad, kwam tot uitdrukking in het verlenen van twee eredoctoraten.

Naast de bouw van nieuwe instrumenten werden ook vele restauraties uitgevoerd, waaronder die van de beide orgels in de Kathedraal van Mexico Stad.

J.A. Steketee (1936-2010)

J.A. Steketee

In 1976 werd J.A. Steketee de opvolger van D.A. Flentrop.

Hij was in 1958 begonnen als leerling-orgelmaker in het bedrijf. Eén van de eerste projecten die onder zijn directie tot stand kwamen, was de reconstructie van het Duyschot-instrument van 1712 in de Westzijderkerk te Zaandam.

Westzijderkerk, Zaandam Bij restauraties en nieuwe instrumenten werd in de jaren die volgden steeds meer aandacht gegeven aan het herstellen of realiseren van juiste verhoudingen en maatvoeringen, zoals die in klassieke instrumenten te vinden zijn. Consequent werden steeds meer onderdelen van het orgel betrokken bij het proces om de beoogde kwaliteit te kunnen realiseren.

Onder zijn bewind werd het buitenland voor Flentrop een stuk groter: behalve in de Verenigde Staten, waar het orgel voor de Holy Name Cathedral in Chicago natuurlijk tot de verbeelding spreekt, werden orgels gebouwd en gerestaureerd in Taiwan, Riga, Tokio, Dunblane, Kazan en Yerevan.

In Nederland werden belangrijke restauraties uitgevoerd in onder andere de Westerkerk in Amsterdam, het Concertgebouw in Amsterdam, en de Sint Jan in Den Bosch.

C.P.W. Van Oostenbrugge (1947-2008)

Cees van Oostenbrugge

Cees van Oostenbrugge trad in 1969 in dienst van het bedrijf als leerling-orgelmaker.

In 1998 volgde hij J.A. Steketee op als directeur. Aangezien hij vele jaren betrokken was geweest bij de voorbereidingen van nieuwe instrumenten en restauraties, mag het als vanzelfsprekend beschouwd worden dat de klassieke lijn zonder meer doorgetrokken werd.

Trompet van het Van Covelensorgel in Alkmaar In deze lijn past ook het resultaat van de restauratie van het koororgel in de Grote- of St. Laurenskerk te Alkmaar. De restauratie van dit orgel, in 1511 gebouwd door Jan van Covelens, bevatte veel reconstructieve elementen, waarbij het sporenonderzoek een zeer grote rol speelde bij het tot stand komen van het klinkend resultaat.

Klaviatuur van het Van Covelensorgel in AlkmaarOpmerkelijk is dat in hetzelfde jaar (2000) ook de herbouw van het laatste orgel van Schyven uit 1907 in de Petrus en Pauluskerk te Oostende (België) gereed kwam. Grotere tegenstellingen in één werkplaats zijn nauwelijks denkbaar: het oudste bespeelbare orgel in Nederland en een vanuit een industriële gedachte gebouwd instrument werden elk op hun eigen, uiteenlopende kwaliteiten beoordeeld en behandeld.

Cees overleed in actieve dienst op 10 december 2008, enige tijd voordat hij met pensioen zou gaan.

F. Elshout (1952)

Adjunct-Directeur Frits Elshout begon zijn carrière bij Flentrop in 1971 als pijpenmaker.

Frits Elshout Onder zijn leiding werden in de jaren '70 voor het eerst in eigen beheer complete tongwerken vervaardigd. In de loop der jaren verwierf hij op dat gebied buitengewone kennis en vaardigheden.

Later werkte hij als intonateur bij vele grote en kleine projecten. De opmerkelijke resultaten die hij bij verschillende orgels wist te behalen, leidden er in 1998 toe dat hij als adjunct-directeur de supervisie kreeg over de klankgeving.

Van januari 2009 - januari 2016 werkte Frits als Algemeen Directeur.

E. Winkel (1971)

Erik Winkel

Algemeen directeur, in dienst sinds 1998 en kwam korte tijd daarna, na de diverse afdelingen van het bedrijf te hebben leren kennen, op de tekenkamer te werken.

Als assistent van Cees van Oostenbrugge werkte hij intensief mee aan de werkvoorbereiding van vele projecten, waarbij veel kennis die de afgelopen decennia is vergaard is overgedragen.

Vanaf januari 2009 was hij adjunct-directeur onder Frits Elshout. Sinds januari 2016 is hij algemeen directeur.


De rol van muziek

Het beoefenen van muziek, kerkmuziek in het bijzonder, heeft bij alle bovengenoemde personen een rol van betekenis gespeeld.

Holy Name Cathedral Chicago USA Was H.W. Flentrop eerst organist in de Hervormde Kerk van Koog aan de Zaan, vanaf 1893 was hij dat van de Westzijderkerk in Zaandam.

D.A. Flentrop is een groot aantal jaren organist geweest in de Hervormde Kerk van Westzaan, zoals J.A. Steketee dit was in de St. Jozefkerk te Zaandam.

Cees van Oostenbrugge was organist van de Hervormde kerk van Zaandam, waarbij ook het orgel van de Westzijderkerk tot zijn werkterrein behoorde. Ook Frits Elshout is organist in Zaandam.

Erik Winkel is vooral als amateur-zanger en continuo-organist actief.

top < vorige pagina < > volgende pagina: visie op restaureren >
Westzijde 57, NL 1506 EC Zaandam tel. +31 (0)75-6168651 e-mail: info@flentrop.nl